Beschrijving

Vlierbessen (Sambucus nigra)

De Vlier, de boom die gekend staat om zijn geneeskrachtige werking. 

Vroeger was de Vlier een boom die bij kinderen gekend was. Men maakte namelijk blaaspijpen van zijn hout. De naam was ‘kabouterhout’, en het ‘kaboutertjesbrood’ was het merg van de takken. Het merg kan heel simpel uitgedrukt worden zodat er een ‘pijp’ ontstaat.  Ook fluitjes werden van deze gemaakt. 

Om zelf een vlierfluitje te maken heb je een stukje tak nodig van ongeveer 6cm, je holt het merg uit het takje en je maakt een inkeping aan één uiteinde. Zodanig dat je een fluitvorm krijgt. De klank krijg je door op het uiteinde te spelen met je vingers en het gaatje en zo af en toe wat minder of meer lucht doorlaat. Men noemde je de ‘flierfluiter’ als je het kon bespelen. De Grieken kenden dit als de ‘sambuca’s’. 

De Engelse benaming is ‘elder’ en het bevat het woord ‘aeld’ wat ook ‘vuur’ betekent. De Kelten gaven verbonden de Vlier aan de onderwereld. Er werd een takje Vlierbloesem op de hoed gepind als een overledene opgehaald werd. 

De Vlier is ook boom die heel verraderlijk kan zijn, er bestaat ook een Valse Vlier die niet zo gezond is als de Vlier. Ze is zelfs giftig. Er is een oud gezegde dat leidt ‘naar iemand om de tuin leiden’, het gaat als volgt: ‘iemand onder of achter de vliender leiden’. In de Christelijke leer is de Vlier verbonden aan Judas, hij heeft Jezus verraden aan de Romeinen waarna hij zich aan een Vlier opgehangen heeft. Een grijsbruine zwam, genaamd Judasoor, komt vaak voor op de Vlier. De mythe zegt dat Judas zich schuldig voelde waardoor hij zelfmoord pleegde maar daarbij zijn eigen oor afscheurde. 

Vrouw Holle heeft haar plaats in de Vlier, het is dus geassocieerd met vrouwelijkheid. Vrouw Holle, )Holda, Vrouw Hyldemoer) leeft tussen de geest en materie. Voor de geboorte ben je een ziel die de intrede doet in een kind, en bij het sterven begeleidde ze hen. In de oude folklore wordt met respect naar de Vlier verwezen. De Vlier mocht niet omgehakt worden want Vrouw Holle zou je achterna komen. Kinderen werden nooit in een wieg of bed van vlierenhout gelegd want Vrouw Holle zou de benen eruit trekken. 

Het lijkt wel of de Vlier vervloekt is maar ondanks deze negatieve bijklanken is het echt een goede boom voor onze gezondheid. De voorouders hadden een zeer hoge mate van bijgeloof. Veel zaken die voor ons natuurlijk en logisch lijken waren voor hen een bron van angst. Hieruit ontstonden de mythes. 

De Vlier is een boom van tegenstrijdigheden en toch ook weer niet. Judas heeft verraad gepleegd maar door de geneeskrachtige eigenschappen is het ook weer genezing. Er zijn verhalen dat de Vlier het boze afschrikt zoals een kruis van Vlierenhout die bij de stallen geplaatst werd. In Tirol zou men een Vlier planten aan een graf en deze in kruisvorm snoeien, als de Vlier bloeide dan was de overledene gelukkig in het hiernamaals. 

In Engeland zouden de bladeren van de Vlier verzameld worden op de laatste dag van april en bevestigd werden aan ramen en deuren. Dat zou de heksen weghouden tijdens de sabbat gerelateerd aan de meifeesten. De Vlier bij huis geplant zou bliksem afweren en de bewoners van geluk voorzien. Maar hak hem zeker niet om!! Ook verbranden van Vlier is niet goed want dan komen de boomgeesten de rust verstoren. Onze voorouders hadden enorm veel respect voor de natuur. 

Vlier beschermde ook tegen zwarte magie. 

De Vlier zou niet branden maar is een mythe. Het verhaal waarom Vrouw Holle net in de Vlier huist gaat als volgt: Vrouw Holle ging rond de kerstperiode naar de mensen. Ze voelde het voorjaar aankomen waar ze dieren hoorde slapen en het sap langzaam in de plant stromen. Dan merkte ze een kale struik op, de Vlier. Hij vertelde vrouw Holle dat hij zich nutteloos voelde en niemand hem wilde hebben zelfs niet als brandhout. Vrouw Holle had medelijden met de Vlier en ze besliste dat ze ‘zijn moeder zou worden’. De Vlier werd gevuld met een geneeskrachtige bast, bloemen zo wit als de sneeuw met een zoete weldadige geur, en het vruchtensap zo rood als bloed. 

Bij de Germanen was de Vlier aan Thor gewijd. Het bood namelijk bescherming tegen de boze geesten. Ook hier heerste een diep respect aan de Vlier. Als de Vlier gesnoeid werd legde men het afgevallene op de grond zodat de geesten erin kon kruipen. 

Je kan Vlierbessen op verschillende manieren toepassen. Als thee, jam, kompres, gorgeldrank, als wierookkruid. 

Let op dat je nooit zomaar zelf gaat plukken, de Valse Vlier die giftig is en de Gewone Vlier lijken heel hard op elkaar. 

Het magisch gebruik was bij de Druïden gekend als een bescherming en zegeningen te geven aan kinderen. Ook zij kenden het als vuur dat de overledene beschermde en werd daarom bij het graf gebrand. Bij de Oude Britse traditie is ze verbonden met de Moedergodin.

Het is een zeer gewilde plant als bescherming. Ze zou dus ook helpen bij voorspellingen en doet verlangen stijgen. 

• Een tak van Vlier zou reizigers beschermen tegen gevaar en boze geesten. 
• Als je een vlierbes bij je draagt beschermt het tegen energetische aanvallen
• Een vlierbestak boven de deur beschermt het huis tegen kwaad. 
• Het is tegen zwarte magie, het neutraliseert
• Om iets te heiligen gooi je vlierbessen over het bepaalde object dat je wil heiligen
• Vlierbessen onder je kussen helpt tegen slapeloosheid
• Het beschermt tegen overspel als het gedragen wordt

Gebruik nooit hout bij verbranding want het kan een negatief effect veroorzaken. 

Eigenschappen:

• Vrouwelijk
• Venus
• Lucht 
• Ook voor de ‘oude vrouw’ ofwel Crone

Vlierbessen zijn dus heel veelzijdig te gebruiken. Als thee wordt het aangeraden om slechts met geringe mate te gebruiken. het is een zoet-zure smaak en perfect voor de wintermaanden. 

Let op met gezondheidsklachten, raadpleeg altijd de arts voor toestemming. Kan gevaarlijk zijn bij lage bloeddruk bij inname. 

De kruiden die wij aanbieden zijn bedoeld om te branden.

Bij wet zijn wij beperkt in het verschaffen van informatie over de toepassingen van kruiden. Gebruik je momenteel geneesmiddelen? Stop dan niet met de inname van deze medicijnen. Vervang medicijnen nooit zonder eerst een arts te raadplegen. Zorg dat u zich bij aandoeningen, complicaties, zwangerschap en andere afwijkende omstandigheden eerst goed laat informeren.

Wil je meer diepgaande informatie over het werken met kruiden en natuurlijke producten? Kies er dan voor om onze losse workshop: zintuigontwikkeling, het jaarprogramma opleiding tot heks of de workshop reeks: Bone Magic te volgen. Er is in de hekserij workshops volop ruimte om vragen te stellen – en zelf te oefenen – met het ontwikkelen van je zintuigen. Zintuigelijke ontwikkeling staat los van het inwendig gebruik van kruiden. We gaan in deze workshop niet in op de inname van kruiden.