Samhain, het ‘heksenfeest’ bij uitstek. Maar waar komt dit vandaan? Wat is de oorsprong en wat zijn de handelingen die onze voorouders hierbij verrichtten?
All Hallow’s Eve, Oidhche Shamna, het nieuwe jaar. Een tijd waarin de chaos de overhand zou nemen. Waar de natuur in zichzelf terugkeert, ondergronds. De winter gaat haar intrede doen. De duisternis overheerst. Het vee ging op stal en zou pas bij Beltane terug naar de weide terugkeren. Gebaseerd op de waarneming, dat wat is en dat wat men hoopt dat terug zou komen, de zon, het licht, de vruchtbaarheid en de warmte. Hoop.
Onze voorouders geloofden heel sterk in de reïncarnatie van de ziel. De eeuwige cyclus, de dood en wedergeboorte, de duisternis en het licht. Men geloofde dat alle leven ontstond vanuit de duisternis. Dat zien we ook in de natuur, in de winter gaat het leven ondergronds, wat boven is sterft, het leven begint waar het niet zichtbaar is.
Na de winterzonnewende zien we langzaam het leven naar boven komen, de eerste tekenen va nieuw leven, de vernieuwing. De cyclus. De zon die daalt en de zon die stijgt en dan ook dit leven weer tot stand brengt. Het leven is gesymboliseerd door vuur, de zon.
Het is ook in deze materie dat men geloofde dat de ziel onsterfelijk is. Dat het na de fysieke dood het lichaam zal overstijgen. De ziel werd begeleid zodat ze niet ging dolen op aarde. Samhain is een feest ter ere van de dode, de ‘Andere Wereld’. Maar ook een feest van dankbaarheid voor het vee dat zijn leven heeft gegeven om de aankomende periode van duisternis, de winter, te overleven.
Men slachtte het vee, laatste oogsten werden binnengehaald, voedsel werd gepekeld of gedroogd. Deze maaltijden werden gedeeld met de voorouders, de natuurwezens en zij die in de ‘Andere Wereld’ vertoefden. Men liet de haardvuren uitdoven. Rituelen onder leiding van Druïden die vuur aanwakkerden, gebeden uitspraken terwijl ze aan een rad draaiden. Het vuur knetterde en vlammen stegen op.
Er werden beenderen en andere dierlijke restanten geofferd zodat het vuur knetterde om kracht bij te zetten. Het rad symboliseerde de cyclus, de zonnecyclus. Het was de symbolisering van het terugkeren van het licht. Hierna ging men naar huis met fakkels, het vuur van de heilige vlammen en ontbranden de haardvuren met dit heilige vuur. Ook hier symboliseren van licht, warmte, vruchtbaarheid en bescherming.
De ziel, het onsterfelijke, de reis naar de ‘Andere Wereld’. Bij de Kelten symbool als ‘Ketel’ en bij de Germanen de ‘Kar’. Het symbool van Dood en Wedergeboorte, de eeuwige cyclus. Men heeft in Denemarken, Gundestrup een ketel gevonden die zou dateren van ergens tussen de 2de en 1ste eeuw voor onze jaartelling. De ‘ketel van Gundestrup’ vertoont graveringen van de Keltische goden en rituelen. Het bestaat uit 13 lagen met mythologische figuren, dieren, mensen, attributen, goden… Omdat we Indo-Europese wortels hebben is het niet vreemd dat men hier ook overeenkomsten ziet met de Indische mythologie, in het achterhoofd houdend dat er ook omgevingsfactoren verbonden zijn aan de inhoud ervan.
De periode van Samhain, de ‘reis van de ziel’, de verandering van het fysieke naar de andere zijde. Dat wat men vreest en eert in dezelfde tijd. Het is deze duisternis die het leven neemt, maar waar het ook ontstaat.
Het feesten en de rituelen werden uitgevoerd met maskers en / of verkleedpartijen. Dit konden schedels zijn van dieren, monsters of soms schedels van voorouders. Klederdracht van dierenhuiden. Men geloofde dat faeries, mythische figuren of dolende zielen de levende hun ziel kon nemen of overnemen. Men zorgde er voor dat men hier niet herkenbaar was als mens.
Er zijn teksten gevonden van Middeleeuwse Samghnagans, de grote vuren waarbij de faeries (sidh’s’) op afstand gehouden werden.
De levenden beschermden zich met deze maskers bestaande uit schedels van dieren, vachten van dieren, schedels van overleden voorouders omdat men geloofde dat men op deze wijze de mythische wezens kon misleiden.
Zichzelf te beschermen dat hun ziel niet gestolen of overgenomen zou worden. drank en voedsel werd aan de huizen geplaatst om de faeries en andere wezens te offeren. Dit om hen gunstig gezind te stemmen en negatieve invloeden te weren. Verzuring van melk, rottend fruit en groenten.. men wilde dit voorkomen. Vergeet niet dat men had geslacht, gepekeld, en voorbereid had om de winterperiode door te komen.
Het ontvoeren / overnemen van de ziel zien we terug in de mythologische verhalen, folklore, sagen en legenden.
Enkele van deze wezens:
Púca
Het gedaante veranderend wezen, leeft in het wild van Ierland voornamelijk in bergen en meren aan het platteland. Ze zouden zowel geluk als ongeluk brengen mocht je ze tegenkomen. Ze waren de helpers van de boeren bij een goede oogst maar ook voor het gezonde veel. Als ze de vorm aannamen van een zwart paard in galop zouden de oogst vernietigen, chaos veroorzaken en mensen terroriseren. Ze zijn gekend als bedriegers.
De gedaantes die ze aannamen zijn meestal met hoeven en een staart. Als mens zouden zwart haar hebben en kletsmajoors zijn. Ze hadden dan de neiging om de persoon hun geld af te troggelen. Ze verdwenen net zo snel als ze gekomen zijn in de dichte mist. Er zijn vele verhalen dat ze de vorm van een zwart paard hadden met vlammende ogen. Ze verschenen aan de dronken en vermoeide reizigers. Ze boden hen een rit aan gedragen op de rug van de Púca. Het was een wilde rit. Bij dageraad gooiden ze de reizigers van hun rug en lieten ze achter zonder dat men wist waar men was. Verdwaald en gedumpt.
De landbouwers lieten altijd wat achter van de laatste oogst als offer aan Púca. Zo trachten ze hem tevreden te stellen voor de goede oogst. ‘Púca’s share’.
Lady Gwyn
De vrouw zonder hoofd, gekleed in wit en dolend in de nacht. Vergezeld door een zwart zwijn.
Dullahan
De man zonder hoofd. Hij reed rond in een wagen getrokken door 6 zwarte paarden. Zo snel dat men enkel het gedraaf van hun galop kon horen. Ze zouden vuren aansteken bij de doortocht. Zij die hem troffen mochten niet op hun naam antwoorden. Dat betekende hun dood en nam de ziel mee naar de ‘Andere Wereld’. Dullahan droeg zijn hoofd op zijn arm wat zorgde dat hij in staat was over verre afstanden te zien.
Faery Host / Slaugh
De Faery Host zijn een groep jagers die mensen ontvoerden. Bij Samhain kwam men de fysieke wereld binnen.
Sluagh zou hier aan verbonden zijn. Het ‘leger der doden’. De zielen van de overleden krijgers werden meer gevreesd dan de dood zelf. Want zij verborgen zich op donkere plaatsen, wachtend op de nacht. Zodra de zon daalde kwamen ze naar buiten om de zielen van de levenden te stelen.
Sidhe
Het rijk der feeën, goden en andere bovennatuurlijke wezens. Ook zij bevonden zich in de elfenheuvels, dolmen, grafheuvels… Zij waren mooi, goed gekleed, bovennatuurlijke krachten bezitten waaronder voorspellen. De toegang tot de ‘Andere Wereld’ was ook mogelijk zonder overlijden. Ook zij zouden zich in de nacht verplaatsen en verantwoordelijk zijn voor het verdwijnen van mensen. Ze werden vaak voorgesteld met een witte huid, rode ogen en als je hen zag zou je sterven. Portalen zoals grafheuvels, zouden meer openstaan bij Samhain. Het duister nam zijn intrede.
Faeries migreerden bij Samhain van de Zomerse Heuvels naar de Winterse kruiwagens.
Dit waren slechts enkelen van de vele duistere krachten die men in het leven kon ontmoeten. De periodes van ontbering, verlies en moeilijkheden, dat is het duistere. Samhain als vuurfeest staat voor het licht en dat is dus heel belangrijk in de duistere tijden. 
Tot slot een heel klein stukje over de verschillen tussen Halloween en guising. In Amerika vieren ze Halloween, wat vaak verward wordt met guising. (Lees hieronder) In de oude tradities diende je te offeren tijdens Samhain, wanneer je dit niet deed zou je ongeluk over je huishouden afroepen.
Tegenwoordig verkleedt men zich als monster of geest om langs de woningen te gaan om snoep te verkrijgen. Onze voorouders zouden een hartverlamming krijgen wanneer ze dit mee zouden maken. Zij deden er alles aan om het ongeluk af te weren, wat ze tegenwoordig als grapje zien door van deur tot deur te gaan.